Naar aanleiding van onze advertentie in het Binnenlands Bestuur van vrijdag 24 januari
Over de positie van afgetreden bestuurders op de arbeidsmarkt zijn de afgelopen 10 jaar veel misverstanden ontstaan. Hiervan wordt een te eenzijdig beeld geschetst in de media. Veelal worden afgetreden bestuurders gekwalificeerd als “graaiers” en “plucheplakkers” aangevuld met het beeld dat ze niet kunnen managen, geen vak geleerd hebben en vooral verwend zijn door hun omgeving. De arbeidsmarkt staat niet op hen te wachten is het oordeel veelal. Vaak wordt verondersteld dat met het krijgen van wachtgeld men in een comfortabele positie zit en niet meer zo nodig hoeft. Het tegendeel is vaak waar. Men wil heel graag weer aan het werk, zich verdienstelijk maken en weer ergens bij horen. De motivatie en gedrevenheid om weer aan de slag te gaan is bij het grootste deel bovengemiddeld hoog.
Als Transitium Groep zijn wij van begin af aan betrokken geweest bij de uitvoering van re-integratietrajecten die horen bij de wachtgeldregeling. Sinds 2010 hebben vele bestuurders met advies en ondersteuning van de Transitium Groep en andere re-integratie bureau’s hun loopbaan een passend vervolg weten te geven. Door het opdoen van ervaring met de uitvoering van het re-integratietraject voor bestuurders is de professionaliteit aanzienlijk gestegen en kan er maatwerk geleverd worden. Tevens weten de toezichthoudende instanties (Visma Idella/APG/PROambt of de gemeente zelf) hun rol veel adequater in te vullen.
Het economisch klimaat en de gevolgen daarvan voor de arbeidsmarkt zijn sinds 2010 aan grote veranderingen onderhevig geweest. De recessie was op zijn hevigst rond 2013, daarna werd het herstel ingezet en ontwikkelde de arbeidsmarkt zich in positieve zin. Dit had ook gevolgen voor de mogelijkheden voor afgetreden bestuurders, met name voor de groep boven de 50 jaar. Ook ontstonden veel meer mogelijkheden om zelfstandig ondernemerschap succesvol te gaan uitvoeren en door flexibilisering ontstonden ook veel meer mogelijkheden op het uitvoeren van opdrachten van tijdelijke aard. Hier kan nog aan toegevoegd worden de professionalisering rondom toezichthouden en Raden van Commissarissen. Kortom, er zijn veel meer mogelijkheden ontstaan op de arbeidsmarkt waardoor de kansen en mogelijkheden voor afgetreden bestuurders aanzienlijk zijn toegenomen.
In de praktijk zijn veel aansprekende voorbeelden van bestemmingen die gevonden zijn. Een deel wordt weer wethouder of burgemeester. Hierbij wordt vaak over het hoofd gezien dat dit niet vanzelf gaat, dat er daadwerkelijk gesolliciteerd moet worden, dat er sprake is van concurrentie en dat de tijd van vriendjespolitiek en kruiwagens grotendeels verleden tijd is. Er zijn veel voorbeelden te geven van succesvol ondernemerschap, het vinden van bestuurs-/ en directie functies bij uiteenlopende organisaties ter belangenbehartiging, het verkrijgen van toezichthoudende functies, ambtelijke functies bij gemeenten en ministeries, functies bij adviesbureaus, functies in het onderwijs zowel als docent als bestuurder en functies binnen de zorgsector. De doorstroming naar het bedrijfsleven is van oudsher beperkt, tenzij daar al ervaring was opgedaan voor de bestuurlijke periode.
Ruim 80% van de afgetreden bestuurders weet tijdens de looptijd van de wachtgeld regeling mogelijkheden te vinden om de loopbaan een passend vervolg te geven. Een deel genereerd daarmee het inkomen dat genoten werd als bestuurder én een deel ruim voldoende om te blijven voorzien in hun bestaan.
Op grond van onze ervaringen de afgelopen 10 jaar hebben wij geanalyseerd wat onderliggende factoren zijn die tot succes leiden, c.q. vaak noodzakelijk zijn om tot succes te komen.
- Niet blijven hangen in het wethouderschap
- Teleurstelling na aftreden zo snel mogelijk verwerken
- Pas gaan solliciteren en netwerken als je daar aan toe bent
- Op strategische wijze omgaan met het netwerk
- Gebruik maken van ervaring opgedaan naast en mogelijk tijdens het wethouderschap
- Open staan voor alternatieven
- Aanbrengen van focus, maken van keuzes ten aanzien van wat je wilt bereiken
- Niet teveel tegelijkertijd willen
- Geduld op kunnen brengen
- Om kunnen gaan met tegenslagen
- Focus op lange termijn in plaats van de dag van morgen om weer aan de slag te gaan
- Tijdens de bestuurlijke periode al nadenken over de toekomst
Daar waar er geen mogelijkheden gevonden worden komt vaak voort uit zeer eenzijdige werkervaring, langdurig wethouderschap, leeftijd of het ontbreken aan energie en-/of initiatief. De praktijk laat gelukkig zien dat er maar weinig voorbeelden zijn van het uiteindelijk belanden in de bijstand na afloop van de wachtgeldperiode.
Een tweede analyse heeft geleid tot de conclusie dat het overgrote deel van de mogelijkheden die gevonden worden voort komen uit directe of indirecte netwerkcontacten. Naar schatting vindt ongeveer 30% zijn of haar bestemming op grond van het reageren op een vacature die geuit is in de media, circa 20% na direct benaderd te zijn door een headhunter of potentiele werkgever en 50% op grond van netwerkactiviteiten. Dit onderstreept onze filosofie “hoe om te gaan met netwerken” een belangrijk onderdeel vormt van re-integratietrajecten. De te volgen strategie, de boodschap die je uitdraagt en de ondersteuning van een informatief en attractief LinkedIn account zijn hierbij de fundamenten.
Resumerend constateren wij dat een groot deel van de afgetreden bestuurders hun weg vinden. De negativiteit rondom de arbeidsmarkt positie van afgetreden bestuurders is dan ook onterecht en wordt te eenzijdig belicht.
Arie-Paul Eijkelenboom
Algemeen directeur
